आर्थिक विकास आणि समृद्धीसाठी उद्योजकता ही एक महत्त्वपूर्ण शक्ती आहे. परंतु अनेकदा, ग्रामीण आणि गरीब समुदायातील लोकांना उद्योजक बनण्यासाठी आवश्यक असलेली आर्थिक साधने आणि पाठिंबा मिळत नाही. बचत गट या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी आणि लोकांना स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्यास मदत करण्यासाठी एक प्रभावी साधन आहेत.
बचत गट म्हणजे काय?
बचत गट हे स्वयंसेवी संस्था आहेत ज्यामध्ये 10 ते 20 सदस्य असतात, जे नियमितपणे लहान रक्कम जमा करतात. या जमा केलेल्या पैशांचा वापर सदस्यांना कर्ज देण्यासाठी, प्रशिक्षण कार्यक्रम आयोजित करण्यासाठी आणि इतर सामाजिक आणि आर्थिक विकास उपक्रमांना निधी देण्यासाठी केला जातो. बचत गट अनेकदा महिलांनी बनवले जातात, परंतु पुरुष आणि मिश्र-लिंग गट देखील सामान्य आहेत.
बचत गट आणि उद्योजकतेला कसे चालना देतात:
बचत गट अनेक प्रकारे उद्योजकतेला चालना देण्यास मदत करतात:
1) आर्थिक साधने प्रदान करणे: बचत गट सदस्यांना कर्ज देतात जे त्यांना व्यवसाय सुरू करण्यासाठी किंवा विस्तृत करण्यासाठी आवश्यक भांडवल प्रदान करू शकतात.
2) कौशल्य विकास आणि प्रशिक्षण: बचत गट सदस्यांना व्यवसाय व्यवस्थापन, वित्त, आणि मार्केटिंग सारख्या विषयांवर प्रशिक्षण देतात.
3) नेटवर्किंग आणि समर्थन: बचत गट सदस्यांना इतर उद्योजकांशी जोडण्यास आणि त्यांना व्यवसायिक सल्ला आणि मार्गदर्शन देण्यास मदत करतात.
4) आत्मविश्वास आणि सक्षमीकरण: बचत गट सदस्यांना त्यांच्या क्षमतेवर विश्वास ठेवण्यास आणि स्वतःसाठी उद्योजक बनण्यास प्रोत्साहित करतात.
यशस्वी बचत गटाची उदाहरणे:
भारतात अनेक यशस्वी बचत गट आहेत ज्यांनी त्यांच्या सदस्यांना यशस्वी उद्योजक बनण्यास मदत केली आहे. यापैकी काही उदाहरणे:
1) SEWA: SEWA हे भारतातील महिलांसाठी सर्वात मोठे अनौपचारिक क्षेत्र संघटन आहे. SEWA ने हजारो महिलांना लहान व्यवसाय सुरू करण्यास मदत केली आहे, जसे की कपडे शिवणे, हस्तकला बनवणे आणि खाद्यपदार्थ प्रक्रिया करणे.
2) Naandi: Naandi हे आंध्र प्रदेश, भारतातील एक NGO आहे जे गरीब समुदायांमधील लोकांना सक्षम करते. Naandi ने अनेक बचत गट तयार केले आहेत ज्यांनी सदस्यांना शेती, पशुपालन आणि लहान उद्योगांमध्ये व्यवसाय सुरू करण्यास मदत केली आहे.
3) Udyogman: Udyogman हे कर्नाटक, भारतातील एक NGO आहे जे ग्रामीण उद्योजकांना समर्थन देते. Udyogman ने बचत गटांसाठी एक व्यासपीठ विकसित केले आहे जे सदस्यांना एकमेकांशी जोडण्यास, व्यवसाय संधी शोधण्यास आणि ऑनलाइन उत्पादने आणि सेवा विकण्यास मदत करते.
बचत गट हे ग्रामीण आणि गरीब समुदायातील लोकांना सक्षम करण्यासाठी आणि त्यांना उद्योजक बनण्यास मदत करण्यासाठी एक शक्तिशाली साधन आहे.
Leave a Reply